Психодрама

Што е психодрама?

Психодрама е индивидуална и групна акциона психотераписка и социотераписка метода, оформена од Јаков Леви Морено (1889-1974). Како средство на изразување, психодрамата го користи говорот и јазикот на телото. Сцената е сигурно место, на кое под раководство на директорот на психодрамата се истражуваат човечките релации. Се истражуваат не само неизговорените мисли и емоции, туку и ситуации кои можеле, но не се случиле, средби со оние кои не се тука, проекции на иднината и поинакво гледање на минатото и сегашноста.

(Дефиниција по Келерман): Психодрамата е психотераписка метода во која клентите се охрабруваат да ги продолжат и завршат своите акции низ драматизација, играње на улоги и себе презентација преку драма. Се користи вербалната и невербалната комуникација. Бројни сцени се одигруваат, отсликуваат, како на пример сцени од минатото, незавршени ситуации, внатрешни собитија, драми, фантазии, соништа, подготовка за идни ситуации во кои ќе се превземе ризик или неизвежбани експресии на ментални состојби сега и овде. Овие сцени се приближни на реалните животни ситуации или пак претставуваат екстернализација (надворешна манифестација) на внатрешниот ментален процес.

По потреба, членовите на групата или предмети можат да влезат во останатите улоги. Се вклучуваат повеќе техники како замена на улоги, огледало, дублирање, конкретизација, засилување, солилоквиум.

Вообичаено може да се идентификуваат фази на: загревање, акција, разработка, затварање и споделување.

Директор на психодрама е групен терапевт кој му помага на протагонистот да ги изрази душевните случувања на сцена, со помош на другите членови на групата.

Протагонист е лицето кое со помош на директорот на психодрамата и другите членови на групата се истражува себе си и својата душа.

Публиката е делот од психодрамата кој на повик на протагонистот излегува на сцена и влегува во улоги на значајните други од животот на протагонистот или за момент ја превзема една од подличностите на протагонистот.

Делови на психодрамската сеанса:

Загревање – прв и иницијален дел од психодрамата во кој се создаваат услови за зголемување на спонтаноста, се зголемува емоционалната тензија во групата, се зацврстува кохезивноста, се фокусираат заеднички цели, но и индивидуални проблеми и конечно се издвојува потенцијален протагонист кој ќе работи своја психодрама.
Акција – суштина на секоја психодрамска сеанса и нејзина цел. Тоа е низа од сцени од секојдневниот живот на протагонистот, неговите внатрешни доживувања, фантазии и соништа. Тенденцијата на секоја психодрама е да се дојде до суштината на проблемот и основниот конфликт на протагонистот.
Споделување - затварање и можност за останатите членови да ги споделат сопствените доживувања и чувства во врска со штотуку завршената психодрамска акција.
Процес - дел од психодрамската сеанса кој е наменет само за лица кои се во едукација по психодрама. Во него се разговара за техниката на работа, секој има можност да изнесе свое размислување за тоа како би можела да се обработи некоја сцена, да даде свое видување на проблемот и можности за пристап кон истиот.

Придобивки од неклиничка употреба на Психодрама

Мореновата психодрама овозможува да човекот ја ослободи својата спонтаност, да биде покреативен и попродуктивен и да ја следи својата имагинација, како и да ги разреши најголемите проблеми на современиот човек: анксиозноста, стереотипијата на секојдневното живеење и инхибираноста. Со употребата на социометријата се подобрува меѓучовечката комуникација, се создава можност за разрешување на конфликтите. Применлива во организации и менаџмент, психодрама и социометрија, педагогија, во социјална работа, во судството, справување со групната динамика во судски процес, справување со конфликти, комуникациски вештини преговарачки вештини, подобрување на тимската работа, спорт, уметнички гранки за поттикнуување на спонтаноста и креативниот процес.

Придобивки од клиничката употреба на Психодрама

Психодрамата како индивидуална и групна психотераписка метода и социодрамата се методи на избор во третман на психолошки проблеми и нудат можност за поттикнување на личен развој и учење, разрешување на реакции на стрес и психолошки пореметувања предизвикани од стрес и невротски пореметувања, животни кризи, семејна дисхармонија и дисфунционалносt. Психодрамата е метода на избор за надминување на овие психолошки проблеми.

Кај психотичните растројства и зависностите, психодрамата е метода која овозможува успешен личен раст, тренирање на нови улоги и реинтеграција во општеството.

Кај луѓе со ментални пречки (аутизам, даунов синдром, лесни до умерени интелектуална пречки) како метода која ја употребува сценската експресија, движењето, невербалната комуникација е особено апликабилна со цел да се овозможи што подобар личен раст, учење на улоги и поттикнување на нивната спонатаност, креативност и учење на комуникациски вештини.